Koža je najveći ljudski organ. Pored protekcionističke uloge, odlikuje je i estetska funkcija. Mnogi tvrde da se lepota čoveka ogleda u lepoti kože. Danas je poznat veliki broj kožnih oboljenja koji su uglavnom vidljivi golim okom i koji ujedno predstavljaju imaju i kozmetičku problematiku.
Psorijaza spada u red težih kožnih oboljenja, kojom je pogođeno oko 2% svetske populacije. Karakteristična klinička slika svrstava psorijazu među bolestima koje se lako dijagnostifikuju. Ipak, postoje oboljenja koja mogu dati sličnu kliničku sliku, kao što su: seboreični dermatitis, kontaktni dermatitis, numularni ekcem, kandidoza, mycosis fungoides itd.
Seboreični dermatitis
U narodu poznatiji kao seboreja, seboreični dermatitis predstavlja blago ekcemsko oboljenje. Reč je o hroničnom kožnom oboljenju koje se manifestuje pojavom žućkastih ljuspi, najčešće na koži glave i lica, mada mogu biti zahvaćeni i drugi delovi tela poput ušiju,središnjeg dela grudi, pupka, nosa, nazolabijalnih nabora. Žutim ljuskama prethode crvena polja koja se perutaju i koja mogu biti praćena svrabom.
Do ubrzanog ljuštenja rožnatih kožnih ćelija dolazi skraćivanjem procesa obnavljanja ćelija kože glave. Uzroci mogu biti brojni: genetska predispozicija, povećanja proizvodnja sebuma, gljivica malassezija furfur, hormonski status, stres, hladnoća i nedostatak sunčeve svetlosti, gojaznost, loša ishrana, konzumiranje alkohola, HIV infekcija, Parkinsonova bolest itd.
Za razliku od novorođenčadi kod kojih se može javiti i nestati (uglavnom nakon 3 meseca) kod odraslih seboreja ostaje hronično oboljenje koje je neophodno redovno tretirati.
Kontaktni (hronični) dermatitis
Upala kože izazvana nadražajem alergena ili određene hemikalije predstavlja kontaktni dermatitis, koji može biti akutni i hronični. Ovakve reakcije najčešće mogu izazvati farbe za kosu, kozmetika, nikl (koji je neretko sastavni deo nakita i odeće), deterdženti, mirisi itd. Najpre se javlja svrab i crvenilo. Ukoliko se ne tretira može doći do nastanka rana (ulceracija) i eritema. Blago otečena koža, može biti propraćena pojavom gnojnih ili bistrih mehurića. Nakon njihovog pucanja dolazi do ljuštenja. Sve može biti propraćeno svrabom, pečenjem ili osećajem zatezanja kože.
Hronični kontaktni dermatitis se najčešće pojavljuje na prstima i šakama. Pored zadebljanja kožu prati isušenost, ljuštenje i pucanje. Postoji velika sličnost sa gljivičnom infekcijom. Klinička slika hroničnog kontaktnog dermatitisa nalikuje psorijazi te je neophodno obaviti dodatne analize kako bi se uspostavila tačna dijagnoza.
Psorijaza
Psorijaza se u zavisnosti od vrste i opšteg stanja pacijenta može ispoljiti na različite načine. Jednostavnije, postoje blagi, umereni i teški oblici psorijaze. Ispoljava se jasnim crevnilom koje je praćeno srebrno-beličastim ljuskama. Veličina promena može varirati: od vrlo malih (nekoliko milimetara) pa sve do zahvatanja velikih kožnih površina (eritroderma). Pored kože može biti zahvaćena i sluzokoža (najčešće genitalije i analna regija). Pored vizuelno slične kliničke slike sa gore navedenim oboljenjima, mogu se javiti peckanje, zatezanje i svrab.
Lečenje psorijaze
Kao hronično oboljenje psorijaza se može držati pod kontrolom, ali se ne može izlečiti. U zavisnosti od vrste psorijaze, opšteg stanja, uzrasta i pola pacijenta može se primenitit neka od sledećih terapija:
- Topikalna ili lokalna terapija,
- Terapija svetlošću (UVA i UVB),
- Medikametozna terapija (oralna ili u obliku injekcija) i
- Biološka terapija.
Psorijaza i povećan rizik za nastanak drugih oboljenja
Psorijaza se dovodi u vezu sa povećanim rizikom za nastanak drugih oboljenja, kao što su: kardiovaskularna oboljenja (58% veće šanse), dijabetes tipa 2 (verovatnoća nastanka 46%), infarkt miokarda, metabolički sindrom, psorijatični artritis itd. Psorijaza nije zarazna i ne može se preneti. Zapostavljanje ovog kožnog oboljenja može izazvati brojne komplikacije te je neophodno da pacijent izgradi odnos poverenja sa svojim doktorom, pridržava se saveta i prepisane terapije.